Vijf soorten voeding waar je niet bepaald gezonder van wordt

Ongezonde smaakversterkers, kleurstoffen, emulgatoren, conserveringsmiddelen, zouten en suikers vind je bijna in alle bewerkte producten van de supermarkt. Voedselproducenten hebben nu eenmaal niet altijd de volksgezondheid voor ogen tijdens de vervaardiging van hun product. Maar een aantal producten spant de kroon. Nieuws.nl licht er vijf uit.

Onze gezondheid staat in direct verband met het voedsel dat we dagelijks tot ons nemen. En veel van dat eten kopen wij als bewerkt voedsel in de supermarkt of bijvoorbeeld bij afhaalrestaurants. Steeds meer wordt het algemeen bekend dat er gevaren op langere termijn kleven aan het eten van geconserveerd en bewerkt voedsel. Grote gevaren. Die bredere kennis heeft zijn effect. Steeds meer mensen eten bewuster omdat ze ervan doordrongen raken hoe belangrijk voedsel voor je algehele gestel is en dat onbewerkt en vers voedsel het meest gezond is voor al je organen. Toch is er nog een aantal voedingsmiddelen dat wij gedachteloos verorberen terwijl de gezondheidsrisico’s behoorlijk groot kunnen zijn. Een lijst van de ‘gevaarlijkste’ producten waarbij het oppassen geblazen is.

Zalm is een vette vis met een hoog gehalte aan zeer gezonde omega 3 vetzuren, die zorgen voor bescherming tegen hart- en vaatziekten. In principe is zalm dus heel erg gezond. Vroeger was het een zeer exclusieve en dure vis, maar tegenwoordig liggen supermarkten er vol mee. Dat komt doordat zalm op grote schaal gekweekt wordt. Die kweekzalm leeft in kleine, overvolle bassins en zwemt in zijn eigen afval. Om ziekten, schimmels en huidverwondingen te bestrijden, worden de dieren volgepompt met antibiotica. Wilde zalmen eten krill en garnalen en krijgen daardoor hun roze kleur. De kweekzalm is grijs en via schadelijke kleurstoffen wordt de rode kleur nagebootst. Ook krijgen de zalmen groeihormonen toegediend. Volgens een wetenschappelijk onderzoek van Dr. David Carpenter van het Institute for Health and the Environment van de University of Albany geeft kweekzalm een verhoogd risico op kanker vanwege chemicaliën, PCB’s, vlamvertragers en pesticides.

Welke zalm kun je dan wel eten? Biologische zalm met het keurmerk EKO. Die is ook gekweekt, maar de vissen krijgen geen medicijnen of hormonen toegediend, hebben veel meer ruimte om te zwemmen en eten natuurlijk voedsel waardoor ze roze zijn. Wilde zalm, voornamelijk afkomstig uit Alaska, is het beste om te eten. Ze worden met hengels gevangen.

Margarine wordt vaak aangeprezen als een gezond alternatief voor roomboter. Niets is minder waar. De twee hebben ook weinig met elkaar te maken. Boter is gemaakt van melk en margarine van oliën en dierlijke of plantaardige vetten. Via een chemisch proces worden vetten gehard en van onverzadigd naar verzadigd vet omgezet waarbij veel natuurlijke voedingsstoffen verloren gaan. Er ontstaan daardoor ook gevaarlijke transvetzuren die het gehalte slechte cholesterol in je bloed verhogen waardoor ziektes en overgewicht ontstaan. Veel producenten hebben de hoeveelheid transvetten in margarine onder druk van politiek en opinie verminderd, maar er bestaan nog steeds margarines die ze bevatten. Veel beter is het om roomboter te gebruiken. Transvetten bevinden zich bijvoorbeeld ook in producten als koekjes, snacks, snoep, koffiemelkpoeder en pizza’s.

Een andere problematische stof in sommige margarines zijn plantensterolen, die in de cholesterolverlagende margarines zitten. Het zijn vetachtige stoffen die de opname van cholesterol blokkeren. Dat klinkt gezond, maar de plantensterolen stapelen zich op in weefsel en bloed en het is gebleken dat mensen die geen last van te hoog cholesterol hebben, door plantensterolen juist last krijgen. Vooral op de lange termijn lijken er gezondheidsrisico’s. Canadees onderzoek met ratten toonde verband aan tussen plantensterolen en beroertes. Diverse studies uit landen als Nieuw-Zeeland, Canada en Finland stellen dat er een toename bestaat van hartinfarcten en vaatproblemen bij langdurige inname van cholesterolverlagende plantensterolen. Sommige wetenschappers vinden dan ook dat grote hoeveelheden plantensterolen alleen onder begeleiding van een arts mogen worden gegeven. In Canada heeft men cholesterolverlagende margarine verboden.

Ingeblikte tomaten zitten in blikken die bekleed zijn met een kunststof die synthetisch oestrogeen bisfenol-a oftewel BPA bevat. BPA wordt zeer vaak in verband gebracht met hart- en vaatziekten en onvruchtbaarheid. Bij andere ingeblikte groenten is het probleem niet zo groot als bij tomaten, want door het zuur van de tomaten komt de BPA vrij.

Onder bewerkt vlees vallen alle vleesproducten die zijn geconserveerd door ze te roken, te drogen, te zouten of door er conserveringsmiddelen aan toe te voegen. Oktober vorig jaar plaatste de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bewerkt vlees en rood vlees op de lijst met kanker veroorzakende producten en stoffen. Ze staan daarmee op dezelfde lijst als asbest, alcohol en sigaretten, want, zo stelt de WHO, het bewijs voor het verband met kanker is even sterk. Dat wil echter niet zeggen dat bijvoorbeeld bacon even gevaarlijk is als asbest, maar de gezondheidsrisico’s van bijvoorbeeld rookworst, ingeblikt vlees of salami mogen niet gebagatelliseerd worden. Volgens onderzoek van de WHO neemt het risico op darmkanker met 18 procent toe bij elke 50 gram bewerkt vlees die dagelijks wordt gegeten.

Rood vlees is een verwarrend begrip. Veel mensen denken erbij aan rauwe biefstuk of carpaccio. Maar rauw heeft er niets mee te maken. Rood vlees is spiervlees van alle zoogdieren. Gevogelte dus niet, dat heet wit vlees. Bewerkt vlees als een hamburger, ook als is hij door en door gebakken, is dus ook rood vlees. Het verband russen rood vlees en maagkanker is in verschillende studies aangetoond. Ook aderverkalking en hartfalen zijn risico’s die aan het eten van rood vlees kleven. In rood vlees komt de stof carnitine voor die in de darmen wordt omgezet tot de stof TMAO. Deze veroorzaakt aderverkalking maar kan ook acuut hartfalen teweegbrengen. De rode kleur van rood vlees wordt veroorzaakt door heemijzer. Maar deze stof lijkt ook een rol te spelen bij het ontstaan van dikkedarmkanker doordat het de darmwand beschadigt. Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds toonde in studies aan dat het eten van 100 gram rood vlees per dag de kans op deze kanker met 30 procent vergroot. Het advies luidt dan ook: niet meer dan 500 gram rood vlees per week eten.