Toespraak burgemeester Niederer - Dodenherdenking 2015

Dit is de toespraak die burgemeester Jacques Niederer zojuist uitsprak tijdens de Dodenherdenking bij het monument in de Parklaan in Roosendaal.

Morgen viert Nederland dat het zeventig jaar geleden werd bevrijd van de Duitse en Japanse onderdrukking. Een gebeurtenis die wij hier in Roosendaal vorig jaar al mochten vieren – bijzonder genoeg in het gezelschap van enkele Engelse veteranen. Een indrukwekkende gebeurtenis.

Ik herinner mij nog goed de woorden van Jack Woods, die opmerkte dat het misschien wel voor het laatst was dat hij bij een herdenking kon zijn. En met zijn 90 levensjaren is hij niet de enige. Langzaam maar zeker verdwijnt onvermijdelijk de generatie die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt.

Zij nemen hun persoonlijke herinneringen mee. Maar niet hun verhalen. Het is aan ons – kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen - om die levend te houden. Want die verhalen bevatten stuk voor stuk belangrijke levenslessen. Of ze nu over de gruwelen van het geweld en de onderdrukking tijdens de oorlog gaan, of over de opluchting en de vreugde van de bevrijding. Ook de generaties na ons moeten die verhalen horen en de lessen leren.

Ons verleden is nooit voltooid. Ieder verhaal deelt ons iets mee over vroeger, maar gaat ook over vandaag. Verhalen blijven actueel, hoe gedateerd zij ook mogen zijn. We moeten naar ze blijven luisteren, ook als ze niet dát vertellen wat we graag zouden horen. Voorál als ze iets vertellen dat we liever niet horen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kregen vluchtelingen in Nederland maar moeilijk toegang. Eenmaal toegelaten, kregen ze niet vanzelfsprekend de veiligheid waarop zij hadden gehoopt. Een verhaal van vroeger. Maar het gaat ook over vandaag. Ook vandaag nog zijn er in de wereld ontelbaar veel vluchtelingen op zoek naar vrijheid. En ook vandaag nog vinden zij lang niet altijd een veilig heenkomen.

Ons verleden is nooit voltooid. Verhalen blijven actueel. Begin dit jaar werden we opgeschrikt door een afschuwelijke aanslag in Parijs. Een aanslag op twee van de ‘Four Freedoms’ die president Roosevelt op 6 januari 1941 (de Tweede Wereldoorlog woedde volop in Europa) uitsprak tijdens zijn State of the Union: de vrijheid om te zeggen wat je vindt en vrijwaring van vrees.

Een aanslag ook, die de verschrikkingen van oorlog en geweld ineens weer heel dicht bij huis bracht. Maar bovenal een aanslag die een solidariteit en strijdbaarheid opriep die we eerder in onze geschiedenis hebben gezien.

De geschiedenis herhaalt zich eigenlijk niet. Iedere gebeurtenis, elk tijdperk is daarvoor te uniek. Maar in de gebeurtenissen van vroeger en die van nu kunnen we wel patronen waarnemen en verbanden leggen. Zodat we de verhalen van het verleden kunnen gebruiken als gids voor de toekomst.

Vandaag herdenken we alle Nederlandse burgers en militairen die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesmissies. Daartoe zijn we twee minuten stil.

Twee minuten om hen nooit te vergeten.

Twee minuten om te luisteren naar de verhalen die zij ons willen vertellen.

Twee minuten om na te denken over de lessen die zij ons willen leren.